“Bóng cười” có thể gây nghiện và nếu sử dụng lâu dài có thể dẫn tới rối loạn cảm xúc, rối loạn hành vi, tư duy. Ảnh minh họa
Những cái chết thương tâm vì “bóng cười”
Theo tìm hiểu, từ những năm 2010 “bóng cười” (tên hóa học là Đinitơ monoxit hay nitrous oxide, là hợp chất hóa học với công thức N2O) đã du nhập vào nước ta nhưng chỉ thực sự trở thành cơn sốt trong giới trẻ vài năm gần đây. “Bóng cười” không chỉ được bán và sử dụng rộng rãi ở các quán bar mà nhiều quán karaoke cũng kinh doanh mặt hàng này. Giá để mua 1 quả “bóng cười” chỉ từ 20.000 – 50.000 đồng.
Đằng sau “những trận cười sảng khoái” này đã có rất nhiều cảnh báo và những cái chết thương tâm từng xảy ra. Vào năm 2010, diễn viên Mỹ Demi Moore sau khi hít loại “bóng cười” này trong những buổi tiệc đã phải nhập viện với triệu chứng co giật, run rẩy. Năm 2015, một thanh niên 22 tuổi người Anh tên Aaron Dunford bị phát hiện đã chết trong nhà. Trước đó, thanh niên này đã thường xuyên hít khí cười đến nỗi quá yếu không thể tự mình đi xuống cầu thang. Khi khám xét trong nhà, cảnh sát đã tìm thấy hơn 200 ống đựng khí cười đã dùng hết.
Gần đây nhất, một nam sinh 18 tuổi người Singapore cũng thành nạn nhân từ những “trận cười sảng khoái”. Sau khi hít “bóng cười”, nam sinh này đã vui cười không ngớt và nhảy nhót điên cuồng. Cậu ngồi vắt vẻo trên ban công, do bất cẩn, cậu bị trượt khỏi ban công rơi xuống đất tử vong.
Hiện nay một số nước như Anh (từ 2015) đã cấm sử dụng N2O cho mục đích giải trí và đề xuất mức phạt trực tiếp cho hình thức sử dụng chất này lên đến 1.000 bảng Anh vì tác hại của chúng. Theo nghiên cứu đánh giá toàn cầu vào năm 2015, “bóng cười” hiện coi là chất kích thích phổ biến thứ 4. Năm 2013-2014, có khoảng 470.000 người Anh đã sử dụng khí N2O. Khoảng 7,6% người với độ tuổi từ 16-24 đã sử dụng bóng cười, con số này còn cao hơn tỷ lệ sử dụng cocaine (4,2%) và thuốc lắc (3,9%). Điều đáng nói là con số tử vong liên quan đến thú chơi “bóng cười”, từ năm 2006 – 2012, tại Anh đã có 17 ca liên quan tới việc sử dụng “bóng cười”. Năm 2010, có 5 người đã thiệt mạng.
Ở nước ta, tới thời điểm hiện tại, theo các bác sĩ tại các Bệnh viện Tâm thần Trung ương I chưa ghi nhận trường hợp nào nhập viện do sử dụng “bóng cười”. Mới đây, cư dân mạng xôn xao về trường hợp một cô gái nhập viện Bệnh viện Bạch Mai bị liệt do hít “bóng cười”. Tuy nhiên, thông tin này không chính xác.
Trao đổi với PV về khí gây cười này, PGS.TS Trần Hồng Côn (Khoa Hóa, ĐHTN, ĐH Quốc gia Hà Nội) cho biết, khí N2O được bơm trong bóng để gây cười còn gọi là nitơ oxit (nitrous oxide) là chất khí, không màu, có mùi ngọt nhẹ. Nó được sử dụng tương đối rộng rãi trong công nghiệp thực phẩm, điện tử và y tế. Trong công nghiệp thực phẩm, N2O còn được sử dụng làm chất tạo bọt và y tế làm chất khí gây mê, giảm đau trong y khoa.
“Bóng cười” thực chất là quả bóng bay được bơm khí nitrous oxide. Dụng cụ bơm khí rất đơn giản, chỉ một bình khí nén nhỏ, hai chiếc hộp nhựa đựng bóng và một ống sắt. Người sử dụng dùng miệng ngậm vào đầu quả bóng, hít khí trong quả bóng đã bơm khí rồi lại thổi ngược ra cho quả bóng to lên và tiếp tục hít khí. Cứ như vậy lặp đi lặp lại vài lần với mục đích cho khí cười thấm vào trong mạch máu, sau đó N2O sẽ theo máu lên não bộ tác động đến hệ thần kinh. Người hít sẽ có cảm giác tê tê, lâng lâng, phấn khích và cười vật vã.
Không khác gì ma túy
PGS.TS Trần Hồng Côn cho rằng, nhiều bạn trẻ cho rằng hít khí “bóng cười” không nguy hại như ma túy vì liều lượng thấp mà lại tạo sự phấn khích và ảo giác tức thời. Thực tế, khi hít khí cười qua “bóng cười” rất khó kiểm soát lượng khí bởi bản thân người sử dụng lúc ấy không thể đo đếm được lượng khí hít vào. Việc tích tụ nhiều khí N2O sẽ gây độc cho cơ thể. Không có cách nào đào thải độc tố nhanh chóng ra khỏi cơ thể. Hít một hai lần có thể không vấn đề gì. Nhưng loại khí này tác động đến hệ thần kinh khi lạm dụng sẽ ảnh hưởng thần kinh, gây mệt mỏi, rất dễ dẫn tới co giật, mất nhận thức.
Nhiều nhà khoa học cũng đánh giá, người tiếp xúc với N2O trong môi trường kín hoặc hít trực tiếp sẽ dẫn tới gây thiếu ôxy trong máu. Trong trường hợp sử dụng thường xuyên sẽ gây thiếu máu, giảm bạch cầu. Khi ôxy không được cung cấp đầy đủ liên tục trong một vài phút có thể dẫn đến tổn thương não hoặc thậm chí tử vong. Đặc biệt, N2O đã được chứng minh là nguyên nhân ức chế vitamin B12 và axit folic trong cơ thể do tính chất ôxy hóa của nó. Việc thiếu hụt Vitamin B12 có thể gây ra hiện tượng tê bì, khó khăn trong việc di chuyển cánh tay và chân.
Đồng quan điểm, ông Lê Trung Tuấn, Viện Nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy cũng cho rằng, “bóng cười” cũng nguy hiểm không khác ma túy vì có thể gây nghiện. Nó tác động mạnh vào hệ thần kinh trung ương để gây ra ảo giác, ảo thanh cho người sử dụng. Nếu sử dụng lâu dài có thể dẫn tới rối loạn cảm xúc, rối loạn hành vi, tư duy. Việc sử dụng khí N2O còn gây ra sự mất tập trung đến các việc khác như học tập, lao động, nguy hiểm nếu sử dụng xong rồi tham gia giao thông dễ gây tai nạn vì hội chứng ảo giác, không kiểm soát được bản thân.
Hơn nữa, một khi người dùng lạm dụng chất gây ảo giác lâu ngày rất dễ đi đến sử dụng thuốc gây nghiện thật sự, thậm chí là sử dụng ma túy do đã quen cảm giác “phê” với ảo giác. Người dùng lệ thuộc vào nó sẽ tìm đến cảm giác mạnh hơn. Nguy hiểm hơn, nếu “bóng cười” dùng đồng thời với chất gây nghiện khác như thuốc lắc hoặc rượu có thể làm tăng đáng kể nguy cơ bị thương tổn nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Theo các chuyên gia, chơi “bóng cười” có thể gây tử vong cho người đang có bệnh hen suyễn, tim mạch hoặc bệnh về đường hô hấp khác. Những đối tượng này tốt nhất không nên thử sử dụng “bóng cười” vì dễ bị sốc và ảnh hưởng đến hoạt động tim mạch, làm người sử dụng bị ngạt thở. Ngoài ra, phụ nữ trẻ và phụ nữ mang thai càng không nên tiếp xúc với N2O vì có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Người hoàn toàn khỏe mạnh cũng cần lưu ý khi sử dụng vì khí N2O có thể pha lẫn NO, NO2 gây nguy hiểm sức khỏe.
Hà My – Hà Dương
Đăng nhận xét